Een gezonde werk-privé balans is belangrijk voor zowel je productiviteit als je welzijn. Toch worstelen veel werknemers met werkdruk, overwerken en stress. Hoe herken je een slechte balans? Wat zijn je rechten? En welke verantwoordelijkheid heeft je werkgever?

Signalen van een slechte werk-privé balans

Een verstoorde balans kan op verschillende manieren merkbaar worden. Veelvoorkomende signalen zijn:

• je voelt je continu gestrest en moe, zelfs na een vrije dag
• je werkt structureel over zonder dat dit gecompenseerd wordt
• je hebt weinig tijd voor sociale contacten of hobby’s
• je checkt ’s avonds en in het weekend nog steeds je werkmail

Wetgeving en rechten

De Arbeidstijdenwet stelt grenzen aan werkuren en rusttijden om overbelasting te voorkomen.

• een fulltime werkweek mag maximaal 60 uur bedragen, maar gemiddeld niet meer dan 48 uur per week over een periode van vier maanden
• werkgevers mogen geen structureel overwerk afdwingen zonder compensatie
• de wet flexibel werken geeft werknemers de mogelijkheid om aanpassingen in werktijden of werkplek aan te vragen, zoals thuiswerken. Werkgevers moeten dit serieus overwegen en mogen het alleen weigeren met een zwaarwegende reden

Hoe verbeter je je werk-privé balans?

Veel werknemers accepteren een te hoge werkdruk zonder actie te ondernemen. Dit zijn enkele manieren om meer balans te creëren:

• spreek duidelijke grenzen af, bijvoorbeeld door na een bepaald tijdstip geen werkmails meer te checken
• neem al je verlofdagen op en plan vakanties vooruit om te voorkomen dat je maandenlang zonder pauze doorwerkt
• bespreek structureel overwerk met je leidinggevende en zoek naar oplossingen om je werkdruk te verlagen
• overweeg een andere werkvorm, zoals een kortere werkweek of hybride werken, als je merkt dat je huidige situatie niet goed vol te houden is

De verantwoordelijkheid van werkgevers

Werkgevers spelen een grote rol in de werk-privé balans van werknemers. Bedrijven die investeren in welzijn en balans zien vaak minder ziekteverzuim en een hogere productiviteit. Werkgevers die verwachten dat werknemers altijd ‘aan’ staan, lopen juist het risico op uitval door stress en burn-out.

Als je merkt dat je werkgever te weinig doet om een gezonde balans te ondersteunen, bespreek dit dan en kijk wat er mogelijk is. In sommige gevallen kan een cao of arboregeling extra bescherming bieden.

Meer weten?

De Rijksoverheid biedt uitgebreide informatie over werkuren, verlof en flexibel werken. Twijfel je of je werkgever zich aan de regels houdt? Laat je cao of contract controleren door een expert.